Διαβάζω Κιγκλιδωματα από τα Fantasy Archives της Fantasy Gate!
από Κυριάκο Χαλκόπουλο
Κιγκλιδώματα
Φυσικά και δεν μου διαφεύγει το τι ήθελε να δείξει ο Κωνσταντίνος.
Με αυτό εννοώ βέβαια ότι έχω σχηματίσει τις εικασίες μου, και από μνήμης διαμόρφωσα εκ των υστέρων κάποια αντίληψη για την επικρατέστερη πιθανότητα ερμηνείας της πράξης του. Αλλά αυτό, όλη αυτή η έγνοια για τούτη την πράξη, βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο της επιδίωξης του Κωνσταντίνου.
Είναι σχεδόν σαν ένα παράξενο παιχνίδι, σα να κύλησε ένα γρανάζι και να παρέσυρε και άλλα, πολλά, σε αδιευκρίνιστα βάθη και ύψη. Ήταν ο Κωνσταντίνος κάποιος που είχε διαισθανθεί την εντύπωση που θα μου έκανε η πράξη του, ή απλώς είχε κατά νου κάτι πολύ γενικότερο, ή ακόμα και ειδικά κάτι που διέφερε καθοριστικά από τη δική μου εντύπωση;
Σίγουρα η πράξη του έμοιαζε με κάτι που βλέπει κανείς σε ένα όνειρο. Σε έναν φρικτό εφιάλτη θα μπορούσε να παρατηρήσει κάτι τέτοιο, και να τρομάξει, ή ακόμα και να μην τρομάξει διότι το ακριβές νόημα του θα ήταν κάποιο που δεν είχε – πέρα από τη φοβερή επιφάνεια – κάποια ανησυχητική σημασία. Αλλά εδώ δεν ήταν ένα όνειρο. Εδώ δεν ήταν ένα σύμβολο. Εδώ αναγκάστηκα να δω, μαζί με τους παλιούς μας συμμαθητές, έναν αληθινό άνθρωπο, από σάρκα και οστά, να κάνει κάτι που δε θα μπορούσε να παραβλεφτεί από κανέναν πλέον.
Βέβαια έχω το φιλοσοφικό δοκίμιο του Κωνσταντίνου, το κρατώ στο τετράδιο που μου έδωσε. «Η θεωρία της κρίσιμης κίνησης» είναι ο τίτλος του. Πολλές φορές έχω αναστενάξει διαβάζοντας ξανά αυτά τα γνώριμα γράμματα που σχηματίζουν τη μισητή εδώ και καιρό φράση. Η θεωρία της κρίσιμης κίνησης. Η θεωρία πως ουσιαστικά μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα επηρεάσει κάποιον με έναν σαφή και προσδιορισμένο τρόπο μόνο αν προβεί σε δραματικές κινήσεις.
Γιατί όμως ήθελε τόσο να μας επηρεάσει; Και, από την άλλη, πουθενά στο σύντομο αυτό δοκίμιο του δεν φαίνεται κάποια θέληση να συμβεί απολύτως αυτό που συνέβη. Συνεπώς- και είμαι σχεδόν βέβαιος γι’ αυτό – έκανε έναν λανθασμένο υπολογισμό. Βέβαια υπάρχει μια άσχημη εικόνα μέσα μου, μια εικόνα που θα ήθελα να τη σβήσω, μια εικόνα που επιδρά στον εσωτερικό μου κόσμο σαν ένα σφυρί που διαλύει διαρκώς τα τοιχώματα της ηρεμίας με τα οποία επιχειρώ εκατό φορές να τριγυρίσω τον εαυτό μου.
Οπωσδήποτε δεν θα κερδίσω κάτι με τέτοιες σημειώσεις όμως. Καλύτερα να αναφερθώ ευθέως σε αυτό που είδα, το περασμένο βράδυ.
Στεκόμασταν μπροστά από το ναό της Αγίας Σοφίας, στη Θεσσαλονίκη, την πόλη όπου όλοι μας γεννηθήκαμε, στο απόλυτο κέντρο της. Απέναντι από το μέρος όπου είχαμε σταθεί, ακουμπώντας τις πλάτες μας στο κιγκλίδωμα πάνω από το ναό που είναι σε ένα επίπεδο χαμηλότερο από εκείνο της σύγχρονης πόλης, υπήρχε το κτίριο ενός ακόμα γνωστού μας που τον περιμέναμε να κατέβει.
«Κοιτάξτε λίγο» πρόφερε ο Κωνσταντίνος κάποια στιγμή. Περπάτησε προς ένα φανοστάτη που ήταν πλάι του, στάθηκε κάτω από το φως του, κλείνοντας τα μάτια του για ένα δευτερόλεπτο. Έπειτα τα άνοιξε, αναστέναξε ήρεμα και χαμογέλασε, γυρνώντας προς το μέρος μου. «Να θυμάσαι τη θεωρία» μου είπε, και νομίζω ότι χαιρόταν ακόμα περισσότερο που όλοι – εκτός από έναν - τώρα τον κοιτούσαν. Την επόμενη στιγμή πέρασε πάνω από το κιγκλίδωμα και έπεσε στο προαύλιο της εκκλησίας.
Συγκράτησα πολλές εικόνες από αυτή την πτώση. Πώς το σώμα του μίκραινε δραματικά, επισημαίνοντας το βάθος στο οποίο πήγαινε. Το ένα του χέρι κινούταν κυκλικά καθώς έπεφτε, και έχω μια εικασία και για το λόγο που συνέβαινε αυτό, αλλά σχεδόν δεν αντέχω να τη σημειώσω:
Ο Κωνσταντίνος κάποτε μου είχε αναφέρει ότι όταν ήταν σε προσχολική ηλικία και αναγκάστηκε όπως όλα τα παιδιά να περάσει από τους διάφορους εμβολιασμούς, είχε αναπτύξει ένα τέχνασμα για να τους υπομένει. Ο ιδιαίτερος πόνος του πρώτου εμβολιασμού φαίνεται ότι του είχε κάνει τόσο εντύπωση που έπρεπε να βρει κάτι που θα τον μετέτρεπε σε έναν καθοριστικά πιο άτονο. Όντως τις επόμενες φορές δεν διαμαρτυρήθηκε ούτε φώναξε καθώς η βελόνα τρυπούσε το δέρμα του. Αυτό διότι απλώς κινούσε το άλλο χέρι του στην άκρη του, ανεπαίσθητα (διότι δεν ήθελε να τον δει κανείς) μεταφέροντας την προσοχή του τεχνητά σε εκείνη την κίνηση, έτσι ώστε να είναι αφοσιωμένος στη μελέτη της όταν η βελόνα θα επιχειρούσε να του υπομνήσει την αιχμηρή της παρουσία.
Ακολούθως νομίζω ότι τώρα, καθώς γκρεμιζόταν, κουνούσε έτσι το χέρι του για να πάει εκεί η προσοχή του, και όχι στον απότομο και απαίσιο πόνο που θα ένοιωθε σε λίγο, σε τόσο λίγο, τόσο λίγο όσο γρήγορα κινούταν κυκλικά το χέρι…
Αλλά όλα αυτά δεν αποτελούν ολόκληρη την εντύπωσή μου από αυτή την «κρίσιμη κίνηση» του παλιού μου συμμαθητή.
Υπάρχει ακόμα ένα άγνωστο σημείο, ένα σημείο στο οποίο δε θα πάρω ποτέ απάντηση. Ότι ο Κωνσταντίνος μισούσε τους άλλους γνωστούς μας το ξέρω θετικά, και σίγουρα ήθελε να τους «μπερδέψει» με αυτή του την πράξη. Δεν αμφιβάλω πως όπως σημείωσε στο δοκίμιο του το αποτέλεσμά της σε ένα «αδύναμο μυαλό, που δεν μπορεί να κατανοήσει όλες τις λεπτές σχέσεις των πραγμάτων» θα ήταν να υποστούν έναν βαθύ φόβο, ένα σάστισμα, μια φοβερή έκπληξη. Ήθελε, σίγουρα, αυτή του η πράξη να μείνει χαραγμένη για πάντα σε εκείνους τους εχθρικούς ανθρώπους.
Δεν ξέρω αν το κατάφερε αυτό, και είναι αυτή η δεύτερη σημαντική μου απορία για ό,τι συνέβη το περασμένο βράδυ.
Η άλλη απορία είναι πιο κύρια όμως. Είναι η απορία αν ο Κωνσταντίνος θεωρούσε ότι αληθινά αυτή του η πράξη θα είχε τη συνέπεια τη μόνιμη που είχε τελικά στ’ αλήθεια. Μήπως νόμιζε ότι απλώς θα τραυματιζόταν; Ήταν δυνατό να είναι τόσο πλανεμένος που να εκτιμούσε πως ίσως ακόμα και να κατόρθωνε μετά από λίγο, εν ανάγκη υποβασταζόμενος, να ανέβει στο προηγούμενο ύψος όπου βρισκόμασταν; Δεν μπορώ να θεωρήσω ότι είχε μια τόσο εκτός πραγματικότητας κρίση, αυτός ο τόσο διανοητικός άνθρωπος! Από την άλλη νομίζω ότι θα ήταν υπερβολικό, και συνάμα νοσηρά εντυπωσιακό, να ήθελε όντως να κομματιαστεί το κεφάλι του πάνω σε μια από τις πέτρες στην αυλή.
Το δοκίμιο του είναι η μόνη πηγή πληροφοριών για όσα έγιναν. «Να ζήσεις έχοντας κάνει την κρίσιμη κίνηση, να επιβιώσεις ενώ γύρω σου έχεις ρημάξει τους εχθρούς σου, υπολογίζοντας λεπτές ισορροπίες που ποτέ δεν θα καταφέρουν να κατανοήσουν και που γι’ αυτό θα συντριβούν από την άτεγκτη επίδραση τους, αυτός είναι ο στόχος της δραματικής κίνησης».
Μα αυτό φαίνεται ότι περιγράφει ξεκάθαρα ότι δεν είχε κατά νου ότι θα αφανιζόταν από αυτή την πράξη. Ή μήπως έκανα λάθος εγώ στις σκέψεις μου; Μήπως όντως ο Κωνσταντίνος είχε συνυπολογίσει ότι ένας από τους άλλους δεν είχε γυρίσει προς το μέρος του, και φοβόταν ότι δεν θα τον επηρέαζε εκείνον τον ίδιο βαθιά αν απλώς έσπαζε κάποιο μέλος, αλλά δεν είχε τη θανάσιμη κατάληξη το άλμα του στην πράσινη αυλή;
Μήπως είχε σκεφτεί και αυτή την πιθανότητα, μήπως τον είχε βασανίσει για τα δευτερόλεπτα που μεσολάβησαν της θέασης εκείνου του κακού εχθρού του, που αδιαφορούσε και τώρα γι’ αυτόν και που θα ήθελε να τον διακωμωδήσει αν του δινόταν η ευκαιρία, και τελικά πήρε την απόφαση, ενδίδοντας σε ένα μίσος που μόνο κολοσσιαίο μπορεί να χαρακτηριστεί, να επιχειρήσει να σπάσει το ηθικό και εκείνου του τελευταίου διώκτη;
Κακόμοιρε Κωνσταντίνε! Αν αυτό επιδίωκες τότε το πέτυχες. Από όλους εκείνος ο γνωστός μας υπέστη την πιο προφανή κατάρρευση, έκανε εμετό μόλις κοίταξε στο προαύλιο και έμεινε αμίλητος για ώρα ξαπλωμένος πλάι στα κιγκλιδώματα. Τον νίκησες, Κωνσταντίνε, μπορείς να με ακούσεις; Τον νίκησες! Τον επηρέασες βαθιά, πιο βαθιά από ό,τι θα ήταν δυνατό δίχως τη δραματική κίνηση, διότι τότε ακόμα το μίσος του και η διάθεση χλευασμού εναντίον σου θα τον καθιστούσαν άτρωτο στην οποιανδήποτε συμπεριφορά σου, είτε επιθετική είτε κατευναστική.
Και τώρα εγώ, εγώ ο μοναδικός σου φίλος, στέκομαι πάνω από εκείνη τη ματωμένη πέτρα. Η είσοδος της εκκλησίας έχει προσωρινά σφραγιστεί, αλλά από το κιγκλίδωμα, από ψηλά, μπορώ να δω το σημείο της αναίρεσης σου. Και ελπίζω, ελπίζω Κωνσταντίνε, κάποτε να βρεις μια δικαίωση για αυτή σου την πράξη. Εγώ από την πλευρά μου θα κρατήσω το δοκίμιο σου για πάντα στη σκέψη μου. Εις το επανιδείν! Σε έναν κόσμο λιγότερο άγριο, σε έναν κόσμο με λιγότερη ανάγκη κανείς να αγριέψει για να αντιταχθεί στην ήδη γιγαντωμένη αγριότητα γύρω του.
* σημείωση: η εικόνα ανοίγματος του παρόντος άρθρου είναι δημιουργία του Gilad. ________________________________
- τα έχεις διαβάσει;
