Διαβάζω Ο Παπαδιαμαντης μετεφρασε Ουελς από τα Fantasy Archives της Fantasy Gate!
Πώς ο Παπαδιαμάντης μετέφρασε ένα βρετανικό κλασικό έργο επιστημονικής φαντασίας, του οποίου ο ήρωας προκαλεί τη φρίκη, όπως και η δική του ηρωίδα
Μια «χαμένη» μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, της νουβέλας τρόμου και επιστημονικής φαντασίας «Τhe Ιnvisible Μan» («Ο αόρατος άνθρωπος», 1897) του Χ. Τζ. Ουέλς (1866- 1946), που ο Παπαδιαμάντης τον απέδωσε ως Ε. Γ. Ουέλλς, έρχεται στο φως σχεδόν έναν αιώνα αργότερα. Μοιάζει να αποτελεί ευτύχημα η πνευματική συνάντηση των δύο συγγραφέων, σε μια εποχή που ήταν και οι δύο φτωχοί και άσημοι, αλλά ασφαλώς δεν ήταν τυχαία. Ο Παπαδιαμάντης, θαμμένος πάντα πίσω από ένα βουνό εφημερίδων, περιοδικών και βιβλίων στις εφημερίδες όπου δούλευε, οσμιζόταν τις εξελίξεις της εποχής του. Εκπλήσσει η ταχύτητα με την οποία εντόπισε ένα έργο που είχε δημοσιευτεί μόλις τέσσερα χρόνια νωρίτερα στο βρετανικό Ρearson΄s Μagazine και θα καθιέρωνε στην ουσία στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο το είδος του φανταστικού μυθιστορήματος. Βασικό μοτίβο στο είδος αυτό θα γινόταν και το θέμα της διαφορετικότητας, του «ξένου», της ετερότητας. Δεν ήταν λοιπόν ο «επαρχιώτης» συγγραφέας από τη Σκιάθο, το «χωριατόπαιδο»- όπως τον αποκάλεσαν κάποιοι- που αγωνιζόταν για τον επιούσιο, αλλά ένας πρωτοπόρος της εποχής που μεταμόρφωνε το υλικό που συναντούσε.
Οσον αφορά την πατρότητα της μετάφρασης, οι φιλολογικοί επιμελητές της έκδοσης Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλος και Λαμπρινή Τριανταφυλλοπούλου δεν αφήνουν πλέον κανένα περιθώριο αμφιβολίας. Ηταν δουλειά του Παπαδιαμάντη από τη γαλλική μετάφραση του έργου, καθώς η διεύθυνση της εφημερίδας γαλλικές εκδόσεις είχε στη διάθεσή της και αυτές παρέδιδε στον μεταφραστή της.
Ο Αόρατος είναι ο Γκρίφφιν, ένας φυσικός που ανακαλύπτει τον τρόπο να καθιστά αόρατη την ύλη του και εφαρμόζει επιτυχώς το πείραμά του στον εαυτό του: γίνεται αόρατος. Καταφτάνει στο πανδοχείο του χωριού Ιππιγγ της Αγγλίας για να συνεχίσει τα πειράματά του και φροντίζει να είναι μονίμως καλυμμένος από την κορυφή ως τα νύχια, για να μη γίνει αντιληπτό ότι είναι αόρατος. Προξενεί με την αλλόκοτη συμπεριφορά του φόβο και φρίκη στους κατοίκους της περιοχής, στο δωμάτιό του μετακινούνται τα έπιπλα μόνα τους και εκσφενδονίζονται πράγματα από το πουθενά και η αγωνία κορυφώνεται όταν σημειώνονται κλοπές στο χωριό και κανείς δεν έχει δει τον κλέφτη. Ο Γκρίφφιν σύντομα οδηγείται στη βία, ακόμα και στον φόνο, προκειμένου να αποκτήσει την εξουσία που οραματίζεται, που είναι ο απόλυτος έλεγχος απέναντι σε όλους. Ενα καθεστώς τρόμου εγκαθιδρύεται, «Η Εποχή του Αοράτου Ανθρώπου». Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ο ιδιοφυής φυσικός δεν μπορεί να βρει τον τρόπο να ξαναγίνει ορατός. Με βάση τον πανάρχαιο νόμο της ύβρεως και της τιμωρίας, οδηγείται τελικά στην καταδίωξή του από τον εξαγριωμένο όχλο και στη θανάτωσή του διά ξυλοδαρμού. Και τότε, νεκρός μόνο, αρχίζει να επανακτά σταδιακά την ορατή μορφή του:«- Προσοχή! έκραξεν ο αστυφύλαξ.Να,το ποδάρι αρχίζει να φαίνεται. Ούτω, βραδέως, αρχίσασα από τας χείρας και τους πόδας,μεταβαίνουσα ηρέμα εις όλα τα μέλη, μέχρι των οργάνων των ζωτικών, ετελέσθη η παράδοξος εκείνη μεταμόρφωσις, η επιστροφή εις την κατάστασιν της ορατής ουσίας. Ητο ως βραδεία εισβολή φαρμάκου». Η τραγική κατάληξη:«Είτα,αφού ετύλιξαν το σώμα,το μετέφεραν εις το πανδοχείον...».
Ανατριχιάζει κανείς αν συλλογιστεί πόσο επίκαιρος είναι ο προβληματισμός του βιβλίου στη σύγχρονη εποχή, και βοηθάει σ΄ αυτό η κυρία Πέγκυ Καρπούζου με ένα επίμετρο για την ανάδυση του είδους της επιστημονικής φαντασίας την εποχή ακριβώς των ραγδαίων εξελίξεων στον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας. Ο Ουέλς έγραψε τον Αόρατο άνθρωπο μόλις ένα χρόνο μετά την εμφάνιση των ακτίνων «Χ» στην Αγγλία, μας πληροφορεί. Συχνά η προσωπικότητα του εφευρέτη συνδέεται με την έννοια της τρέλας, ή ακόμα και με εκείνην της εγκληματικότητας. Διαφαίνεται στον ορίζοντα ότι η ανεξέλεγκτη εξέλιξη μπορεί να παράγει τέρατα. Ποιος θα διαφωνούσε σήμερα;
Ο Θεοτοκάς είπε την αλήθεια τελικά, ότι «ο Παπαδιαμάντης ξέρει την Ευρώπη καλύτερα απ΄ όλους και ας μη πήγε ποτέ να τη δει», σχολιάζει ο επιμελητής της έκδοσης κ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, απολαμβάνοντας σαν άλλος ραβδοσκόπος τον κρυμμένο θησαυρό που ανακάλυψε. Την ατμόσφαιρα μυστηρίου πλαισιώνουν τα σχέδια της Εύης Τσακνιά και η επιλογή σημειωμάτων για τον πολύγλωσσο ασκητή του προπερασμένου αιώνα στα αφτιά του βιβλίου.
[Επιπλέον Πληροφορίες]
Η νουβέλα επιστημονικής φαντασίας "Ο Αόρατος Άνθρωπος" του Χ.Τζ. Ουέλς, σε μετάφραση Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Κίχλη και μπορείτε να την αναζήτησετε σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία.
* σημείωση 1: η παρούσα είδηση αποτελεί απόσπασμα ενός μεγαλύτερου κειμένου που μπορείτε να βρείτε ολόκληρο εδώ.
σημείωση 2: η εικόνα ανοίγματος του παρόντος άρθρου είναι δημιουργία του peachmuffin57.
________________________________
- τα έχεις διαβάσει;
